Στα τέλη του Μαρτίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την πολυαναμενόμενη “Πρόταση οδηγίας σχετικά́ με την τεκμηρίωση και τη γνωστοποίηση των ρητών περιβαλλοντικών ισχυρισμών”, με στόχο τη θέσπιση κανόνων της ΕΕ για τους εθελοντικούς περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς.
Παραπλανητικές πρακτικές, όπως η προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας και η έλλειψη διαφάνειας και αξιοπιστίας των περιβαλλοντικών σημάτων είναι τα βασικά κίνητρα πίσω από την πρωτοβουλία αυτή.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στην Πρόταση: “Η μελέτη του 2020 διαπίστωσε ότι σημαντικό μέρος των περιβαλλοντικών ισχυρισμών (53,3%) παρέχουν ασαφείς, παραπλανητικές ή αβάσιμες πληροφορίες σχετικά με τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των προϊόντων σε ολόκληρη την ΕΕ και σε ευρύ φάσμα κατηγοριών προϊόντων.”
Η οδηγία, μεταξύ άλλων, προβλέπει απαιτήσεις για:
- συγκριτικούς ισχυρισμούς (comparative environmental claims), ισχυρισμούς, δηλαδή, που αναφέρουν ή υποδηλώνουν ότι ένα προϊόν ή ένας εμπορευόμενος έχει λιγότερες ή περισσότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις απ’ ό,τι άλλα προϊόντα ή εμπορευόμενοι,
- μελλοντικούς ισχυρισμούς (claims on future environmental performance),
- επαλήθευση και πιστοποίηση περιβαλλοντικών ισχυρισμών και των συστημάτων περιβαλλοντικής επισήμανση (environmental labelling schemes),
με στόχο την προστασία και ενδυνάμωση των καταναλωτών στην πράσινη μετάβαση.
Βασικά σημεία της Οδηγίας περί περιβαλλοντικών ισχυρισμών:
- Οι περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί θα πρέπει:
- να αφορούν μόνο πτυχές που είναι σημαντικές όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προϊόντος ή του εμπορευομένου.
- να είναι σαφείς και χωρίς αμφισημίες όσον αφορά τις πτυχές του προϊόντος ή του εμπορευομένου στις οποίες αναφέρονται.
- να μην παραλείπουν ή να αποκρύπτουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του προϊόντος.
- Οι ισχυρισμοί που σχετίζονται με το κλίμα και περιλαμβάνουν τη χρήση αντισταθμίσεων θα πρέπει να τεκμηριώνονται με μεθοδολογίες που διασφαλίζουν την ακεραιότητα και την ορθή λογιστική καταγραφή και αυτές να αναφέρονται χωριστά από τις εκπομπές του εμπορευομένου ή του προϊόντος.
- Οι ισχυρισμοί σχετικά με τις μελλοντικές περιβαλλοντικές επιδόσεις θα πρέπει να βασίζονται σε βελτιώσεις εντός των ίδιων των δραστηριοτήτων και των αλυσίδων αξίας του εμπόρου, αντί να βασίζονται σε πρακτικές αντιστάθμισης.
- Η δημιουργία νέων συστημάτων περιβαλλοντικής επισήμανσης από ιδιωτικούς φορείς θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο όταν προσφέρουν σημαντική προστιθέμενη αξία στα υφιστάμενα συστήματα.
- Η μέθοδος EF της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορεί να υποστηρίξει την τεκμηρίωση των πράσινων ισχυρισμών, αλλά οι 16 κατηγορίες επιπτώσεων της EF δεν θα πρέπει να δικαιολογούν την έλλειψη εξέτασης άλλων σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
- Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίζουν διαδικασίες επαλήθευσης και πιστοποίησης της τεκμηρίωσης και της γνωστοποίησης περιβαλλοντικών ισχυρισμών και των συστημάτων περιβαλλοντικής επισήμανσης.
